Geschiedenis
De Raad van Bestuur van de Sint-Paulusvrienden, dat is voorzitter Walter Geluyckens, Freddy Boydens, Joris Reymer en Eugeen Bressinck, vertelt u graag meer over haar werking.
Sinds enkele jaren worden activiteiten georganiseerd om de beleving van de bezoekers nog te versterken. Zo organiseert de vereniging geregeld tentoonstellingen, of slaat ze de handen in elkaar met de andere afdelingen in de Sint-Pauluskerk. De Sint-Paulusvrienden verlenen ook hun medewerking aan breed georganiseerde evenementen, zoals Open Monumentendag, Erfgoeddag, Museumnacht, Nacht van de Kerken, enzovoort. Sinds 2020 zoeken ze samen met de Sint-Paulus Academie naar een interessant programma.
Graag meer info? Mail naar sintpaulusvrienden@sintpaulusantwerpen.be
De Sint-Paulusvrienden (SPV) hebben een rijke geschiedenis. Hieronder leest u, chronologisch, de hoogtepunten van de verschillende jaren van het bestaan van de vereniging.
De stichtingsvergadering van de Sint-Paulusvrienden vindt plaats op 20 januari 1982.
Eugeen Janssens (archivaris), Louis Vankoetsem (voorzitter kerkfabriek), Raymond Sirjacobs (stadsgids) en Frans de Keersmaeker stichten met de zegen van pastoor Karel Dockx de Sint-Paulusvrienden.
De Sint-Paulusvrienden worden opgericht als overkoepeling van de toen 45 andere parochieverenigingen. De coördinatie gebeurt via een maandblad en zo wordt het tijdschrift Sint-Paulus Info geboren. Het eerste nummer verschijnt in hetzelfde jaar.
Via pater Bogaerts bouwen de Sint-Paulusvrienden een goede relatie op met de dominicanen of predikheren. Ambroos Louis Bogaerts o.p. is archivaris van de Vlaamse dominicanen. Hij zou tot aan zijn overlijden belangrijke bijdragen leveren voor het tijdschrift Sint-Paulus Info en publiceert op verzoek van de Sint-Paulusvrienden een biografisch repertorium van de 790 kloosterlingen in de kloosterkerk, van 1525 tot aan de Franse Revolutie.
Op verzoek van de Sint-Paulusvrienden gaan de provinciale en stedelijke overheden akkoord om het pleintje tussen de Zwartzustersstraat en de kerk ‘Prior Peltiersplaats’ te dopen.
Het postadres van de Sint-Paulusvrienden is daarom gepast: Prior Peltiersplaats 7, 2000 Antwerpen.
De Sint-Paulusvrienden tellen 878 leden. Godelieve van Hemeldonck publiceert een eerste artikel in een lange reeks van wetenschappelijke bijdragen over zilverwerk en beeldhouwkunst.
Tijdens het eerste toeristische seizoen van 1 mei tot 30 september worden er 14.800 bezoekers geteld. Verscheidene families bieden zich aan als medewerkers. De Sint-Pauluskerk wordt een bezoekersvriendelijke kerk. Dankzij Peter Segers, werkend lid van de Sint-Paulusvrienden, doet de computer zijn intrede in de eeuwenoude kerk. Hij schrijft de software om het ledenbestand en de verzendingen van het ledentijdschrift Sint-Paulus Info te beheren.
In 1987 wordt een technische ploeg opgericht. Deze voert een onderhoudsbeleid. Elke week komt de ploeg samen om te klussen. De crypte onder het hoogkoor wordt gesaneerd en de stadsarcheoloog kan er een interessante archeologische site blootleggen.
Met Pasen op zondag 3 april, dag op dag 20 jaar na de grote historische brand, verschijnt Sint-Paulus Info met een bijdrage van doctor Frans Baudouin. Er wordt een herinneringsalbum uitgegeven en de Sint-Paulusvrienden organiseren opendeurdagen met een tentoonstelling over de brand, met medewerking van Baudouin en provinciegouverneur Andries Kinsbergen. De nieuwe daken op de kerk zijn afgewerkt en de definitieve aftakeling van de kerk is voorbij dankzij veel subsidies en de inzet van de kerkfabriek en vele betrokkenen.
Lode Carlier wordt pastoor van de Sint-Pauluskerk.
De Sint-Paulusvrienden winnen de FORD-prijs voor het cultuurpatrimonium én de Nationale prijs FORD voor natuur en cultuur ter waarde van 350.000 BEF. Sint-Paulus Info groeit uit tot een eigentijds tijdschrift. Naast de kwantiteit verhoogt de kwaliteit.
De restauratiewerken aan de monumentale poort op de hoek Veemarkt – Zwartzustersstraat worden beëindigd. De Sint-Paulusvrienden staan aan de wieg van de werkgroep van de vijf Monumentale Kerken van Antwerpen, samen met E.H. Omer Hamels, deken van de kathedraal en E.H. Rudi Mannaerts. Deze werkgroep wordt in het leven geroepen om het cultuurjaar 1993 voor te bereiden.
Professor Alfons Thys houdt een voordracht ‘Van Geuzenstad tot Katholiek Bolwerk’ in het auditorium van de KBC-toren voor 300 leden. We nemen deel aan Kerkentocht, een initiatief van Kerk in de Stad.
De grote restauratiewerken aan het interieur worden aangevat door de Stad Antwerpen, eigenaar van de Sint-Pauluskerk. Een project voor de archief- en papierrestauratie van de kerk wordt opgestart.
Het cultuurjaar 1993 wordt een absolute topper voor Antwerpen en de Sint-Pauluskerk met 111.000 bezoekers. EUROSAIL krijgt dagelijks meer dan 1000 bezoekers per dag. Jurist Peter De Vos stelt de statuten van de nieuwe vzw Sint-Paulusvrienden op. Deze worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Peter De Vos wordt voorzitter van de Algemene Vergadering.
De SPV financieren de restauratie van de pilaartroon van Willem Kerricx. Alle vloeren verdwijnen even uit de kerk. Toch blijft de kerk open voor bezoek.
Na grootscheepse archeologische opgravingen wordt vloerverwarming aangebracht. Nieuwe marmeren vloeren worden afgewerkt in kerk en bijgebouwen. Een rijk archeologisch patrimonium wordt blootgelegd en geïnventariseerd.
Sint-Paulus Info wijdt een speciaal nummer aan het historische orgel. De Sint-Paulusvrienden dragen 5,4 miljoen frank (+/- 132.000 euro) bij aan de restauratie van dit orgel.
Jos Van Den Nieuwenhuizen, ere-stadsarchivaris, brengt in samenwerking met SPV het archief op orde. Zij herschikken de schilderijen en het altaar in de pandgang. Alle 21 schilderijen en het voormalig altaar uit de Lepanto-kapel worden gerestaureerd.
Paul Scheelen wordt benoemd tot pastoor van Sint-Paulus. Het Van Dyckjaar lokt 58.900 bezoekers. Na het toeristische seizoen wordt het schilderij ‘De Kruisdraging’ van Van Dyck tentoongesteld in de Royal Academy of Arts in Londen. Koning Albert II en koningin Paola bezoeken de kerk. De vereniging telt 30 werkende leden en 850 steunende leden. De SPV krijgen de stadsmedaille van de stad Antwerpen, uit erkentelijkheid voor hun bijdrage aan de restauratie van de Sint-Pauluskerk.
Twee werken van Rubens: De Aanbidding der herders en Het Dispuut, worden gerestaureerd dankzij het mecenaat van meneer en mevrouw Herman Geuens, beschermende leden van de Sint-Paulusvrienden.
Op Maria Lichtmis opent minister Johan Sauwens de nieuwe schatkamer, in aanwezigheid van de vijf Vlaamse provinciegouverneurs. Het is een geschenk aan de kerk van de Vlaamse Gemeenschap. De schatten, waaronder eveneens kunstvoorwerpen uit de verdwenen oude Sint-Walburgiskerk (Antwerpen) worden erin tentoongesteld.
De mooiste oude boeken van het archief, polychromie en glasramen van de weekkapel en enkele antependia worden gerestaureerd.
De 200ste verjaardag van de parochie. De weekkapel krijgt een prachtig nieuw glas-in-lood raam, De Neerdaling van de Heilige Geest. Met dank aan het mecenaat van Herman Geuens en Christine Roedig, beschermende leden van de SPV. Vier andere glas-in-loodramen van de weekkapel worden gerestaureerd. Verschillende oude boeken en archiefstukken worden geconserveerd.
We ontvangen 67.400 bezoekers.
De voormalige crypte onder het hoogkoor wordt omgebouwd tot een ontmoetingsruimte en historische site. De Sint-Paulusvrienden betalen de kosten (30.000 euro). We starten met de volledige inventaris van het patrimonium van de kerk. Een eerste jubileumnummer van Sint-Paulus Info verschijnt in december met het eerste deel van deze inventaris.
De Sint-Paulusvrienden bestaan 25 jaar.
Het tweede jubileumnummer van Sint-Paulus Info verschijnt en brengt het tweede deel van de inventaris van het patrimonium van de kerk. De kerk wordt sinds 1987 elk jaar van mei tot september geopend voor bezoek en in totaal 734.000 toeristen zijn tot nu onthaald. Onze gidsen leiden tijdens die 20 jaar 1.838 groepen rond in vier talen.
Dankzij de belangeloze inzet van 40 werkende leden, de steun van 660 trouwe steunende leden en enkele grote sponsors, wordt een mooi resultaat bereikt.
Het nieuwe ringboekje Sint-Pauluskerk en Schatkamer 50 hoogtepunten wordt uitgegeven op 5000 exemplaren. De integrale inventaris van het roerend patrimonium van de kerk is klaar. Dit derde deel is het allerlaatste nummer (72) van het tijdschrift Sint-Paulus Info. Op 26 april geeft Raymond Sirjacobs zijn ontslag als voorzitter. Hij wordt opgevolgd door Oscar Provoost.
Een nieuwe keuken wordt geïnstalleerd in de crypte. De kerk wordt uitgerust met camerabewaking, de balie krijgt een opfrisbeurt. Oscar Provoost schrijft procedures voor calamiteiten.
Er komen verplaatsbare rekken voor het opbergen van textiel. Het kantoor van de Sint-Paulusvrienden wordt volledig vernieuwd. De SPV financieren de restauratie van een processievaandel van Sint-Lucia en een schilderij met Sint-Hyacinthus.
De activiteiten worden vanaf dat jaar toegespitst op het ontsluiten van het patrimonium voor geïnteresseerde bezoekers en het nemen van initiatieven om dat doel te bereiken.
Walter Geluyckens wordt voorzitter, Leo Vereecken secretaris en Robert Van Herp penningmeester. Samenwerking met het MAS i.v.m. een tentoonstelling over de Franse bezetting. De kunstroof van schilderijen uit de Sint-Pauluskerk komt in een lezing uitgebreid aanbod. In de tuin aan de Sint-Paulusstraat komt een infobord waarop de locatie van de vroegere site werd aangeduid.
Herdenking 100 jaar sinds het begin van De groote oorlog. Fototentoonstelling van gesneuvelde soldaten uit de Sint-Paulusparochie.
Voorstelling van het boek van E.H. Rudi Mannaerts: Sint-Paulus, de Antwerpse dominicanenkerk: een openbaring.
Deelname aan de tentoonstelling Heilige plaatsen, Heilige boeken in het MAS.
Sint-Paulus-binnen-de-muren, ons jaarboek beleeft zijn eerste editie
Start van audio-rondleidingen op het platform Izi Travel.
Tentoonstelling Kruisweg van angst en dood door de heemkring van Walem, met een vergelijking van aangrijpende foto’s van de gruwel van WO I en de staties van de christelijke kruisweg.
Aankoop van de twee beelden die het klankbord van de originele preekstoel schraagden.
Zomerse avonden met Franciscus spreekt, over het leven van Sint-Franciscus door Geert Fierens, één van de vrijwilligers.
Actieve deelname aan het Dominicus-jaar, ter gelegenheid van het 800-jarig bestaan van de dominicanenorde met, onder andere, vier lezingen door broeders dominicanen.
Uitgave van een brochure Heilige en Zalige dominicanen in de Sint-Pauluskerk van Antwerpen met bijdragen van verscheidene vrijwilligers van de vereniging.
Toelichting bij het kunstproject rond vluchtelingen bij de kerststal.
Rondleidingen in het uitzonderlijk geopend zwartzusterklooster ter gelegenheid van de Erfgoeddag, met als thema Zorg.
Opstarten van rondleidingen voor blinden en slechtzienden, op initiatief van Regina Volckerick, één van de vrijwilligers
Start van de fotozoektocht Op leeuwensafari in de Sint-Pauluskerk voor Open Monumentendag.
Eerste deelname aan de Museumnacht met ongeveer 3.500 bezoekers.
De schilderijen Het visioen van de H. Dominicus en De onthoofding van Paulus worden door Eddy Van den bossche, één van de vrijwilligers, als foto’s in het hoofdaltaar verwerkt, zoals het voor de roof was.
Antwerp Barok 2018. Rubens inspireert: organisatie van acht lezingen rond het thema ‘barok’. We mogen tijdens het toeristische seizoen 118.761 bezoekers verwelkomen.
Tentoonstelling van foto’s van een gelijkaardige kruisweg van de houtsnijders De Boeck en Van Wint in Engeland, naast de originele staties in de kruiswegkapel. Dankzij het opzoekingswerk van Armand Storck, één van onze vrijwilligers, vinden we een gelijkaardigie kruisweg in the Holy Angels Church in Hoar Cross in de Engelse Midlands. Uitgave van een tweetalige begeleidende brochure. Armand Storck gaat op onderzoek naar Engeland en geeft verscheidene lezingen over dit onderwerp in het Schooltje. De eerste lezing wordt bijgewoond door Mevr. Nabila Aït Daoud, schepen van cultuur van de stad Antwerpen.
Open Monumentendag rond het thema ‘muziek’ met een fotozoektocht naar 17de-eeuwse muziekinstrumenten.
Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen Vlaamse Meesters in Situ over het Dispuut van Peter Paul Rubens, waarbij ‘Het Dispuut’ van P.P. Rubens in de kijker wordt gezet. De Sint-Paulusvrienden betalen voor een kopie van het Guldenboek van de Broederschap der 14-daagse Berechting, dat wordt geprint op een synthetisch materiaal, zodat het zonder schade door vele bezoekers doorbladerd kan worden.
De bezoekersteller staat op het einde van het jaar op 111.849.
Corono fnuikt wat zich als een beloftevol jaar aankondigt. Heel even zijn we coronaproof weer open, we mogen op die korte tijd nog 8813 bezoekers ontvangen, maar dan moet de kerk dicht. We houden contact met een wekelijkse coronamail en de Sint-Pauluskerk zorgt voor livestreams van misvieringen en concerten, Wilfried Van den Brande en Bart Rodyns scoren hoog met hun dagelijkse liederen van ‘schoonheid, troost en hoop’ en andere collega’s maken dan weer enkele korte, interessante documentaires.
Voor Slow Art Day en Erfgoeddag hebben we korte documentaires gemaakt over De Verrijzenis van Vinckenborgh, de biechtstoel van Kerricx, de pilaartroon van Maria met de duivelslegende en Rosa van Lima.
Op 10 mei ontvangt Armand Storck, vrijwilliger bij de Sint-Paulusvrienden, in naam van de ganse Sint-Paulusgemeenschap een prijs van de provincie Antwerpen, als laureaat van de Erfgoedprijs 2020. Sint-Paulus wordt bekroond voor het project De Boeck & Van Wint: “een verhaal over ‘liefde, geloof en schoonheid’ – tentoonstellingsproject rond 19de eeuwse neogotische kruisweg”.
Hoe word ik lid?
De ‘werkende’ leden van de Sint-Paulusvrienden zorgen voor het onthaal van de bezoekers aan de Sint-Pauluskerk. Lees hier hoe je vrijwilliger wordt. De vereniging heeft gelukkig ook veel ‘steunende’ leden.
De werking van de Sint-Paulusvrienden wordt volledig gefinancierd door het lidgeld van zowel de werkende als de steunende leden.
Met dat lidgeld zorgen we ervoor dat alle bezoekers aan de Sint-Pauluskerk steeds op een warm en interactief onthaal kunnen rekenen. Dankzij uw bijdrage doen we waardevolle aankopen die bijdragen aan het patrimonium van de kerk. Uw lidmaatschap zorgt er ook voor dat we mee kunnen werken aan het behoud en de ontsluiting van onze prachtige site.
We conserveren door het financieren van de restauratie van schilderijen. Een voorbeeld van ‘ontsluiting’ is de nieuwe ledverlichting van de schilderijen in de altaren van Maria en het Heilig Sacrament. We doen ook onderzoek van de rijke inventaris van de kerk en publiceren de resultaten
We houden jullie graag op de hoogte van al onze activiteiten. Leden ontvangen elke maand digitaal het maandblad van de Sint-Pauluskerk, PaulLus. Eenmaal per jaar sturen we u ons jaarboek Sint-Paulus-binnen-de-muren. Met onze nieuwsbrieven per e-mail blijft u op de hoogte van alle activiteiten die in en rond de kerk georganiseerd worden.
U bent hartelijk welkom als nieuw lid. U kiest zelf uw formule: steunend lid (20 euro), erelid (35 euro) of beschermend lid (65 euro of meer).
Ons rekeningnummer: BE45 2200 9085 5589 van vzw Sint-Paulusvrienden.
Hoe word ik vrijwilliger?
De Sint-Pauluskerk is een schatkamer. Daarom zoeken we schatten van mensen om onze prachtige kerk mee open te houden voor de talrijke bezoekers.
Bij de Sint-Paulusvrienden ben je aan het goede adres als je op zoek bent naar een boeiende invulling van je vrije tijd. De naam van de vereniging is niet toevallig gekozen: we zijn een groep vrienden die al gedurende 40 jaar dit geweldige erfgoed in het centrum van Antwerpen koestert.
De Sint-Pauluskerk en de historische site van 1,5 hectare is ons actieterrein. Sinds het midden van de 13de eeuw spelen de kerk en het klooster van de dominicanen een centrale rol in de geschiedenis van de stad.
Je kan je ontplooien in een activiteit die het beste bij je past. Je kan de kerk mee openstellen als onthaalmedewerker. Of wil je liever een opleiding volgen als gids? Misschien bijt je jezelf graag vast in een kunstwerk, onderzoek je er alles over en deel je daarna je kennis met de vrienden en de bezoekers? Je vindt misschien de meeste voldoening in rond te wandelen in de kerk en af en toe een praatje te maken met een bezoeker, terwijl je mee een oogje in het zeil houdt? Dat zijn enkele van de mogelijkheden die wij je bieden.
Vrijwilligerswerk in Sint-Paulus doe je naar eigen keuze enkele of meerdere dagen per maand, telkens in de namiddag van 14u tot 17u.
We plannen een opleiding en tijdens je vrijwilligerswerk word je omringd en begeleid door je vrienden. Bij ons sta je nooit alleen. We zijn allemaal verschillend en dat maakt het net boeiend om samen te werken.
Kijk eens verder rond op deze website, zo krijg je een idee wie en wat er bij de werking van een historische kerk zoals Sint-Paulus allemaal nodig is. Wordt er een onmisbaar deel van en stuur vandaag nog een e-mailtje aan:
sintpaulusvrienden@sintpaulusantwerpen.be.
Vertel in het kort wie je bent en je krijgt vlug een antwoord!
Wie is wie
Walter Geluyckens
Voorzitter/chairman Sint-Paulusvrienden vzw
Nieuwsbrief
We verzenden een wekelijkse nieuwsbrief met activiteiten en informatie over Sint Paulus.
