Een lugubere trommelaar

Een overgangsfiguur tussen leven en dood met een trommel in de 17de-eeuwse lambrisering van de Sint-Pauluskerk te Antwerpen probeert de aandacht te trekken door met andermans knoken zo hard mogelijk te roffelen op een trommeltje.

Skeletten werden vroeger niet zo zeer als angstaanjagend beschouwd, maar wel deze zombieachtige figuren in ontbinding. Indien hij nog stembanden zou hebben dan zou je vermoeden dat hij ook nog tegelijkertijd “hoooooooo” roept, Halloweengewijs.

Het lijkt of hij wilt dat we naar hem toe komen (het kan ook een ‘zij’ zijn met die lange haren, ik ben geen patholoog), dat we rond hem verzamelen, hem volgen. Al vanaf de middeleeuwen staat een trommel in de katholieke kerk bekend als het symbool voor het verjagen van duivels en demonen. In dat geval vervult hij op die plek in de zuidelijke zijbeuk een nuttige rol.

Of roept hij toch op tot een dodendans? Wilt hij dat we ons in een tarantella zonder einde wagen, samen met zombies en levenden, hand in hand, in één wervelwind, tot we er letterlijk bij neervallen?

Of heeft de beeldsnijder van het atelier van Verbruggen zich gebaseerd op een prent van Hans Holbein van 150 jaar eerder, gekopieerd door Rubens (nu in de collectie van het Rubenshuis)? De prent, in een reeks over de dodendans, toont een edelvrouw die galant wordt begeleid om amoureuze redenen. Onze trommelaar kan zijn plezier niet op, terwijl een trommeltje, dat hard lijkt op dat van Sint-Paulus, strategisch om zijn middel hangt.

Ha, die eikenhouten lambriseringen van Sint-Paulus, de rijkdom van de details, de vergeten symboliek en betekenis. Konden we maar eens met die kunstenaars van toen praten: “Wat bedoelde je daarmee, Pieter”? – “Niets hé, Armand, een fantasieke. Hebt ge al ooit eens 80 meter lambrisering moeten aankleden?”.