Waar is Henri Leys?

In galerie De Rossaert aan de Nosestraat loopt tot 5 januari een tentoonstelling over het werk van Henri De Braekeleer, waarbij een schilderij uit 1867 van onze calvarietuin. De Braekeleers oom, Henri Leys, zette vermoedelijk in hetzelfde jaar zijn schildersezel op exact dezelfde plek in de tuin, dat kan geen toeval zijn. Leys zat, net als De Braekeleer, dicht bij de profeten aan de noordzijde, met zijn rug naar de calvarieberg. Zouden ze er samen gewerkt hebben?

Historieschilder Henri Leys, beïnvloed als hij was door de verschillende neostijlen in het derde kwart van de 19de eeuw, bevolkt onze tuin met figuren in middeleeuwse kledij. Op verschillende plekken zie je mensen die een kruisweg afleggen en halt houden bij de grote passietaferelen, die tussen de beelden staan. Net zoals De Braekeleer schildert Leys de bidbankjes aan die taferelen, waarop de gelovigen knielden. Op de harde stenen bank ligt een houten bovenstuk, om de knieën toch enigszins te sparen, ook dat vind je bij beide schilders terug.
Leys toont rechts achteraan het dak van het doopkapelletje dat toen nog tegen de buitenmuur van de Veemarktgang stond, terwijl De Braekeleer het houdt bij de omkadering in lavasteen. Vandaag vind je daar nog alleen de deur die naar de uitbouw leidde.

De zwartwitfoto van het schilderij van Leys komt uit een catalogus van een tentoonstelling in 1927, waarin een dame, G. Born, vermeld wordt als eigenares. We vinden de Borns terug in een tekst van het KMSKA, als lid van de Groep van Heden, die in 1921 enkele Ensors aan het museum schenkt. Dan loopt het spoor dood, vandaar de oproep aan onze lezers: weet iemand van jullie waar we de Calvarieberg van de Sint-Pauluskerk (1866 – 1867) van baron Henri Leys kunnen vinden? Reageer gerust  met een mailtje aan info@sintpaulusantwerpen.be .

We zouden graag in kleuren en een betere resolutie willen zien wat Victor De Meijere schreef over het werk in 1905: “… een uiterste distinctie; er is eene harmonie van kleuren, die tot eene schier onbereikbare eenheid samensmelt. Hier is het bezielde leven! Geen bedoelingen, geen min of meer juiste illustraties van een gedachte, neen, de symbolen komen tot u zonder moeite, de gedachten ademen en bewegen… Wat de schilder voelde en dacht komt te voorschijn in zegepralende werkelijkheden van geest en hand, met ongezegde bewegingen en houdingen”.