De nieuwe devotie van de kruisweg vindt in de overvolle Sint-Pauluskerk een plek in de naburige pandgang, die als kapel wordt ingericht. Boven de ingang leest men “Wees gegroet // o Kruis // mijne eenige hoop!”, bij het verlaten van de kapel: “Ontferm // onzer Heer, // Ontferm U onzer.”: het gebed waarmee het volk tijdens de kruisweg elke vermelding van een nieuwe statie beaamt.
De 14 staties van de kruisweg zijn een typische neogotische realisatie van de Antwerpse beeldsnijders Jean-Baptist de Boeck en Jean-Baptist van Wint (1888-1889). Typisch voor het neogotische historicisme is de keuze voor een evocatie van het 16de-eeuwse leven in de Nederlanden, met dito kledij en bewapening. In de stad vertonen de gebouwen zowel gotische als renaissancistische motieven. Het stadslandschap evolueert geleidelijk aan, gaande van Pilatus’ paleis, via de straten van Jeruzalem naar de plek van Golgotha en ten slotte het rotsgraf daar vlakbij. De stad Jeruzalem wordt opgebouwd met Italiaanse renaissancepaleizen en Vlaamse gotische huizen en torens in baksteen. Vaak slaan figuurtjes toneelmatig in de verte en in de hoogte vanop balkons of vanuit ramen het hoofdgebeuren gade. Om het reliëf uit zijn beslotenheid binnen de bak en de lijst te bevrijden, laten de beeldhouwers vaak links of rechts een driedimensionale figuur als het ware uit het tafereel stappen.
Merk bij de zesde statie, met Veronica, hoe de kunstenaar, indachtig de Antwerpse traditie van religieuze straatbeelden, het straathoekbeeld van een sater heeft aangebracht, die staat voor het heidendom.
In 2017 ontdekt een team van Sint-Paulus na lang speurwerk dat De Boeck & Van Wint een gelijkaardige kruisweg hebben gemaakt voor de Holy-Angelskerk in het Engelse Hoar Cross (Staffordshire). Na een bezoek aan die kerk wordt een gezamenlijk project opgestart met lezingen, tentoonstellingen en een tweetalige brochure. Het project wordt in 2020 bekroond als laureaat van de erfgoedprijs van de Provincie Antwerpen
Op de halfronde boog boven de altaarnis staat de tekst die bij de kruisweg na elke aanduiding van een statie door het volk hardop gebeden wordt: “Wij aanbidden u Christus en loven u omdat / Gij door uw kruis de wereld verlost hebt.”
Het marmeren antependium bevat de namen van de parochianen die wegens hun verzet tegen de vijand omgekomen zijn in de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Het gaat zowel om de gesneuvelde soldaten als om de “met de kogel door het hoofd geschoten” (lees: terechtgestelde) verzetsstrijders en slachtoffers van het bombardement op het Schipperskwartier in 1917, uitgevoerd door Engelse vliegtuigen.
De teksten en foto’s die op deze pagina vermeld worden zijn voor het grootste deel overgenomen uit de website van Toerisme Pastoraal Antwerpen: www.topa.be – waar u ook de volledige versie kan consulteren. We hebben bij de redactie eigen accenten gelegd en relevante foto’s toegevoegd.
De teksten en foto’s over de Sint-Pauluskerk op de website van TOPA zijn ook gepubliceerd in het meest recente standaardwerk over onze kerk, dat tijdens de bezoekuren te koop is aan de balie, een echte aanrader:
Rudi MANNAERTS, Sint-Paulus, de Antwerpse dominicanenkerk, een openbaring. Het is een uitgave van vzw Maria-Elisabeth Belpaire en vzw Toerismepastoraal Antwerpen, met steun van het Willy Hendrickx fonds, ISBN 9789080645165.
We danken E.H. Mannaerts en zijn gedreven team voor de toelating om uit zijn werk te kopiëren voor deze website van de Sint-Pauluskerk.
Nieuwsbrief
We verzenden een wekelijkse nieuwsbrief met activiteiten en informatie over Sint Paulus.